افراد موفق در استفاده از زمان بسیار متفاوت عمل می‌کنند. آن‌ها می‌دانند منابعی مانند پول و سرمایه قابل ‌برگشت هستند، ولی زمان ارزشمندترین سرمایه غیرقابل‌ بازگشت است. اگر دیدگاه شما نسبت به زمان عوض شود می‌تواند تاثیر شگرفی بر زندگی و دست آورهایتان داشته باشد. در این مقاله به ارائه چهار راز می‌پردازیم که افراد موفق آن‌ها را می‌دانند و استفاده می‌کنند.

راز ۱ : درک ارزش عدد ۱۴۴۰

افراد بسیار موفق بسیار به زمان فکر می‌کنند. آن‌ها همه دنیایشان را حول حداکثر کردن زمان خود و حفاظت از آن طراحی می‌کنند. در حقیقت، آن‌قدر به اهمیت زمان فکر می‌کنند که تقریبا احساس می‌کنند زمان پرواز می‌کند.

کمی وقت بگذارید و به ارزشمندترین چیزهای زندگی فکر کنید. چند دقیقه چشمانتان را ببندید و به فهرست چیزهایی فکر کنید که بیشترین ارزش را برایشان قائلید. اگر مانند اغلب مردم باشید، فهرست چیزهای ارزشمند زندگی‌تان شامل موارد زیر است : دوستان، خانواده، همسر، پول، سلامتی، تفریح و البته زمان.

ارزشمندترین چیزها در زندگی

زمان ارزشمندترین دارایی شما در زندگی شما است و باید احساس کنید که هر لحظه می‌خواهد از دست‌تان فرار کند. ممکن است سالم باشید و سپس چاق یا بیمار شوید و بعد دوباره سلامتی خود را بازیابید. شاید همه پولتان را از دست بدهید و سپس آن را بازگردانید. دوستان بسیار مهم هستند اما بگویید چند دوست در دانشگاه داشتید که دیگر با آن‌ها در ارتباط نیستید. یا حتی چه کسی جزو مهمانان عروسی‌تان بود و روز عروسی آخرین باری بود که او را دیدید؟ بله دوستان ارزشمندند ولی آن‌ها را از دست می‌دهیم و دوستان جدیدی پیدا می‌کنیم.

اما در مورد زمان موضوع کاملا متفاوت است. هرگز نمی‌توانید زمان بیشتری بسازید. وقتی روز تمام می‌شود، دیگر نمی‌توانید آن را برگردانید.

زمان ارزشمندترین منبع در جهان است. بعضی ثروتمند به دنیا می‌آیند و بعضی فقیر. بعضی در دانشگاه‌های معتبر درس می‌خوانند و بعضی انصراف می‌دهند. بعضی‌ها به طور ژنتیکی ورزشکارند، اما بعضی معلولیت فیزیکی دارند. اما همه ما هر روز ساعات یکسانی در اختیار داریم. دست‌تان را روی قلب‌ خود بگذارید. واقعا این کار را انجام دهید.

دست‌تان را روی سینه‌تان بگذارید و تپش منظم قلبتان را احساس کنید. به نفس کشیدنتان فکر کنید. این ضربان‌ها هرگز بر نمی‌گردند. آن نفس‌ها هرگز بر نمی‌گردند. شاید با خودتان فکر کنید که «بله، بله، زمان واقعا برایم مهم است. این را قبلا هم می‌دانستم». اما آیا واقعا زندگی شما نشان می‌دهد که به زمان اهمیت می‌دهید؟

با خود بیاندیشید که چقدر به پول اهمیت می‌دهید. کار می‌کنید تا پول درآورید، حساب پولتان را دارید، به دنبال بهترین راه‌ها برای سرمایه‌گذاری پولتان هستید، مطالبی درباره راه‌های کسب پول بیشتر می‌خوانید و می‌خواهید اطمینان حاصل کنید که هیچ‌کس پولتان را نمی‌دزدد. هرگز کیف پولتان را روی پیشخوان جا نمی‌گذارید و هرگز کارت عابر بانک خود و رمز آن را به غریبه‌ها نمی‌دهید.

ولی درباره زمان شاید خیلی فکر نکنید و به راحتی بگذارید دیگران زمان ارزشمند شما را بدزدند. شما اغلب نه تنها اقدامی نمی‌کنیم بلکه به همان دزدان اجازه می‌دهید بارها این کار را تکرار کنند.

عدد ۱۴۴۰

هر روز ۱۴۴۰ دقیقه است. اگر به دنبال ابزاری برای تحول در زندگی هستید، عدد ۱۴۴۰ را با فونت درشت پرینت بگیرید و آن را به در اتاق کارتان، به پایه تلویزیون یا کنار مانیتور بچسبانید. این کار دو فایده دارد. نخست، هر بار که وارد اتاق می‌شوید، ارزش زمان به شما یادآوری می‌شود. دوم اینکه این کاغذ یک ابزار مکالمه عالی است تا به دیگران دیدگاه خود را درباره زمان بگویید. وقتی کارمندان در می‌زنند و می‌پرسند «یک دقیقه وقت دارید؟»‌ بلافاصله می‌توانید بگویید: حتما جریان ۱۴۴۰ را می‌دانید. همین باعث می‌شود دیگران برای وقت شما ارزش بیشتری قائل شوند و صحبت‌ها و جلسات کوتاه‌تر شود. وقتی گذر زمان را واقعا حس کنید، کل دیدگاهتان تغییر می‌کند.

وقتی بیدار می‌شوید و به طور ناخودآگاه شروع به شمردن می‌کنید ۱۴۴۰، ۱۴۳۹، ۱۴۳۸ ،‌… سهل‌انگاری از وجودتان رخت برمی‌بندد و بهره‌وری‌تان افزایش می‌یابد.

راز ۲ : انجام کارهای مهم

افراد بسیار موفق به وضوح می‌دانند در هر حوزه از زندگی خود چه می‌خواهند. آن‌ها این موضوع را بسیار شفاف و واضح می‌دانند. شما به دنبال رویاهای چه کسی هستید؟ اگر مشغول کار روی اهداف خود نباشید، حتما دارید برای اهداف شخص دیگری کار می‌کنید.

کتاب‌های بسیاری درباره تعیین هدف نوشته شده است، اما همه آن‌ها در راستای درک مهم‌ترین کارها در همه حوزه‌های زندگی بوده است. این کار برای اغلب افراد به معنی تعیین هدف در حوزه‌های سلامتی، ثروت و روابط است. برای دیگران هم به معنی هدف‌گذاری در حوزه‌های معنوی، خیریه و تفریح است.

البته حوزه‌های مهم به خودتان بستگی دارد و اهدافتان هم چنین است. فقط مطمئن شوید که مشخص و قابل سنجش هستند.

برای مثال اهداف نامناسب در حوزه سلامتی عبارت‌اند از : سالم شدن و کاهش وزن. اهداف خوب در حوزه سلامتی آن‌قدر خاص هستند که هر ناظر خارجی می‌تواند بفهمد که به آن دست یافته‌اید یا نه : کم کردن ۱۰ کیلو وزن در ۱۰ هفته، دویدن روی تردمیل به صورت ۳۰ دقیقه در روز.

راز ۳ : توازن کار و زندگی بدون عذاب وجدان

آیا تاکنون دقت کرده‌اید که چرا موفق‌ترین افراد به ندرت عصبی یا پر استرس هستند؟ آن‌ها در لحظه حاضرند و توجه کاملی به شما دارند. از آنجا که علاقه زیادی داشتیم که بدانیم افراد موفق چطور زمانشان را می‌گذرانند، شروع به جمع‌آوری اطلاعات جذابی درباره آن‌ها کردیم.

همه افراد موفق در مجموع همان ۲۴ ساعتی را دارند که ما داریم. ولی چند نفر از آن‌ها چنین بودند :

عده‌ای هر روز ساعت ۵:۳۰ به خانه می‌روند و با خانواده و فرزندان وقت می‌گذرانند.

عده‌ای هر سال بیش از ۵۰ کتاب می‌خوانند.

آن‌ها همیشه در حال کار نیستند بلکه به تفریح و استراحت اهمیت می‌دهند. آیا عجیب نیست؟

افراد موفق اینطور زندگی می‌کنند و در مقابل افراد زیادی وجود دارند که زندگی خود را وقف کار کرده‌اند و شاید روزها در محل کار می‌مانند و درعین‌حال نه کارشان عالی است و نه زندگی شخصی‌شان.

افراد موفق شاید هزاران کار برای انجام دارند، ولی برای خود محدودیت‌های قاطعی تعریف کرده‌اند تا زندگی‌شان متعادل و متوازن باشد. البته واضح است که درباره شرایط استثنایی صحبت نمی‌کنیم. برای هر کدام از ما شاید پیش بیاید که مجبور شویم تا صبح کار کنیم. شاید گاهی نتوانیم با خانواده شام بخوریم. شاید مدتی فرصتی برای تفریح و رفتن به استخر شنا نداشته باشیم. این موارد طبیعی است، ولی نباید تبدیل به عادت شود. بلکه در اولین فرصت ممکن باید به روال متعادل زندگی برگردیم.

اندی گروو مدیر سابق شرکت اینتل جمله بسیار جالبی دارد. او می‌گوید : روز من وقتی تمام می‌شود که ساعات کاری تمام شود، نه وقتی که کارم تمام ‌شود. کار من هرگز تمام نمی‌شود.

کار مدیر هم مانند کارهای یک خانم خانه‌دار هرگز تمام نمی‌شود. همیشه کارهای بیشتری برای انجام دادن وجود دارد، جدا از کارهایی که باید انجام شود، همیشه می‌شود کارهای بیشتری انجام داد. و راز این است :

همیشه کارهای بیشتری برای انجام دادن وجود دارد و همیشه کارهای بیشتر از آنچه می‌توان انجام داد، وجود دارد. این یکی دیگر از آن مفاهیم ساده‌ای است که وقتی عمیقا ملکه ذهن‌ شود، می‌تواند زندگی‌تان را به شدت تغییر دهد.

اجازه ندهید که فهرست کارهای روزانه حکمران زندگی شما باشد. شاید این جملات آشنا باشد : «ببخشید نمی‌توانم برای شام به خانه بیایم، زیرا باید آن گزارش را کامل کنم». زندگی پرسرعت و بدون توقف‌های مناسب فقط یک نتیجه دارد. رضایت شما را از زندگی کاهش داده و موفقیت‌هایتان را کمتر می‌کند.

بیدار شوید

شاید بدون آنکه توجه کرده باشید درگیر یک زندگی یک‌بعدی و پرسرعت شده باشید. اگر اینطور است به خودتان بیایید و قوانین مشخصی برای خود بگذارید. نشانه‌های رایج ورزش نکردن، کمتر ظاهر شدن در میهمانی‌ها و جمع‌‌های خانوادگی، خوردن زیاد غذاهای حاضری و اختصاص زمان خواب به کار است. اگر اینطور است در مسیر اشتباهی پیش می‌روید و باید هرچه زودتر تعادل را به زندگی خود برگردانید.

افراد بسیار موفق ساعات متمادی را صرف این نمی‌کنند که وظایف بیشتری را از فهرست شان خط بزنند. بلکه از قبل به اولویت‌هایشان فکر می‌کنند و برنامه زمان‌بندی دقیقی برای انجام آن‌ها دارند. آن وقت همان زمان برایشان کافی است. همیشه ما وقت کم داریم، ولی همیشه و همیشه برای انجام کارهای بسیار مهم وقت کافی وجود دارد.

درگیر یک زندگی پرسرعت نشوید. چند هدف برای ایجاد تعادل بگذارید. مثلا : صرف شام با خانواده حداقل سه بار در هفته، اختصاص وقت به تفریح و ماجراجویی، صرف وقت برای بازی با کودکان، رفتن به باشگاه بدنسازی یا شنا، صرف شام بیرون از خانه با خانواده و دوستان

بنابراین باید در زمینه‌سازی برای انجام کارهای بیشتر استاد شوید. زیرا همیشه کارهای بیشتری برای انجام دادن وجود دارد.

وقتی در این کار مهارت یافتید، می‌بینید که گرفتن مرخصی، ترک شرکت در یک ساعت معقول و زمان گذاشتن برای خودتان بدون احساس گناه آسان‌تر می‌شود.

راز ۴ : یکبار انجامش دهید

افراد بسیار بهره‌ور تقریبا با هر موردی که مواجه می‌شوند، فورا درباره‌اش اقدام می‌کنند. آن‌ها می‌دانند که برای کاراتر بودن فقط باید یکبار زمان و انرژی ذهنی را صرف چیزی کنند.

دیدگاه یکبار انجامش بده

فکر کنید قبل از اینکه کاری را تمام کنید، چند بار باید به آن بپردازید. بیایید چند مثال را مرور کنیم.

اغلب افراد اینباکس خود را باز می‌کنند و ۱۰ ایمیل جدید باز نشده را می‌خوانند. روی یک پیغام کلیک می‌کنند، آن را می‌خوانند و سراغ پیغام بعدی می‌روند.

اگر ایمیلی به پاسخ نیاز داشت، بعدا دوباره سراغ آن می‌روند، یعنی مجبورند دوباره آن پیام را بخوانند!

به یاد داشته باشید که یکبار انجام دادن چیزی به این معنی نیست که باید همه کارها را شخصا انجام دهید. واگذاری کارها تقریبا همیشه به صرفه‌ترین راه از نظر زمانی است، بنابراین اگر می‌توانید یکبار انجامش دهید و سپس آن را به شخص دیگری واگذار کنید. همچنین، لازم نیست هر کاری را فورا انجام دهید. یک پروژه بزرگ یا کاری که قرار است در یک بازه زمانی از پیش تعیین‌شده انجام شود را باید به بعد موکول کرده و برایش زمان‌بندی در نظر بگیرید.

اغلب افراد برای انجام کار فوری، قانونی کلی دارند. اگر انجام کاری کمتر از ۵ تا ۱۰ دقیقه زمان لازم داشته باشد، فورا برای انجامش اقدام می‌کنند.

من دوست دارم که حتی اگر کاری ۱۵ تا۲۰ دقیقه هم طول می‌کشد و فقط تا وقتی که با وظیفه‌ای از پیش‌ تعیین‌شده تداخل نکند، فورا آن را انجام دهم. شما چطور؟!

اگر قادر نیستیم زمان را متوقف کنیم، حداقل می‌توانیم نحوه استفاده از آن را تحت کنترل داشته باشیم.

زمان یک عامل اساسی و مهم در رسیدن و دستیابی به هر هدفی است. همه ی ما برای رسیدن به هدفمان در زندگی به زمان نیاز داریم، اما آیا ما قادر به مدیریت همین زمانی که خودمان از آن به عنوان یکی از عوامل اساسی در رسیدن به اهداف است هستیم یت نه؟؟ مهارت های مدیریت زمان تاثیر مستقیمی بر بهره وری و موفقیت های شغلی افراد دارد. مشکلی که اکثر افراد با آن روبه رو هستند، کمبود وقت نیست ، بلکه عدم استفاده موثر از وقت است ، که از طریق آموزش تکنیک های مدیریت زمان و به کار بستن آنها در عمل، می توان این مشکل را نیز حل کرد.

اگر می گوییم مشکل عدم استفاده موثر از وقت است پس بررسی کنیم تا متوجه شویم چه عواملی موجب این اثر می شود. برای شناسایی عوامل مخرب می توان عملکرد روزانه خود را زیر نظر گرفت در این روش باید تک تک کارهایی را که در طول روز انجام داده ایم را یادداشت کنیم.به طور قطع در طی نیمی از 24 ساعت را هم ما به طور مفید نگذارنده ایم. تمام عوامل مخرب وابسته به خود فرد است عواملی مانند صرف کردن زمان زیادی پشت تلفن با دوستان. دقت کردید شاید خودتان و یا اطرفیان رو دیده اید که بعد از اینکه از خواب بیدار می شوند دوباره با هزازان زحمت باز خودشان را وادار به خوابیدن می کنند یا حتی با اینکه در تلویزیون برنامه ی مناسبی پیدا نمی کنند باز با تمام بی میلی مشغول تماشای می شوند. آیا می دانید همین زمان که ما از آن به عنوان اوقات فراغت یاد می کنیم برابر چه مدت زمانی است؟ به هدر دادن 15 دقیقه در هر روز به معنی 11 روز کامل در سال است.

و 30 دقیقه در هر روز به معنی 22 روز کامل در سال، که - بدون احتساب ایام تعطیل - بیش از یک ماه کاری می‌شود.که در همین زمان می توان چقدر کتاب و هزاران کار مفید دیگر کرد وبه اطلاعات خود بیفزاییم.

حال با زمان‌های بیکاری خود، یا اصطلاحاً اوقات فراغت یا زمان از دست رفته چه می‌کنی؟ بیایید یک راهکاری را یاد بگیریم اول بلافاصله بعد از اینکه بیدار می شویم " تقسیم بندی و تفکیک زمان" بکنیم و بین آنها کارهایمان را "اولویت بندی بکنیم" "راهزنان وقت را شناسایی کنید "و بعد از این دو کار سعی کنیم از زمانمان به صورت بهینه برای انجام دادن هر کدام از کارهایمان استفاده کنیم.

سعی کنید بلافاصله پس از نوشتن اولویت ها شروع به انجام دادن کارها بکنید و دیگر دست به برنامه ای که نوشته اید نزنید و زمان را به تاخیر نیندازید "هیچ گاه کار امروزتان را به فردا و فرداها موکول نکینید چون همان فردا هم موفق به انجام کارتان نخواهید شد" و این جمله را که "وقت طلاست" را به خاطر داشته باشید.

"مدیریت زمان" زمانی معنای واقعی می یابد که یاد بگیریم حتی از وقت های مرده بهترین استفاده را بکنیم (منظور از وقت مرده همان زمانی است که ما در اتوبوس می گذرانیم و ......) "مدیریت زمان" و استفاده ی مناسب از آن فقط به دوران حاضر مربوط نمی شود مدیریت زمان از مدت ها پیش دارای اهمیت است. حضرت علی (ع) راجع به زمان می فرمایند :

المرءُ ابنُ ساعتهِ انسان فرزند لحظه‌ای است که در آن به سر می‌باشد.

پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله و سلم) : شب و روز در تو کار می‌کنند، پس تو نیز در آنها کار کن و از تو می‌گیرند، پس تو نیز از آنها بگیر.

امام صادق (علیه‌السلام) : از پندهای لقمان به پسرش این بود که : پسرم قسمتی را در تقید به نماز اول وقت، یکی از بهترین شیوه‌های نظم‌بخشی. ساعات شبانه‌روز، برای آموختن علم قرار بده که هیچ از دست دادنی مانند از دست دادن وقت (غیر) قابل جبران نیست.

حضرت علی (علیه‌السلام) : اختصاص دادن وقت خود به دیگران به منظور آموزش چگونگی کارهایتان، یکی از عوامل مهم صرفه‌جویی در وقت است.

تلویزیون از عوامل مهم اتلاف وقت است. این وسیله می‌تواند خدمتکاری خیلی خوب و یا اربابی خیلی بد باشد. انسانهای برتر می‌توانند همزمان بر روی دو تفکر متضاد تمرکز کنند و به کار ادامه دهند، یعنی هم دید دراز مدت داشته‌ باشند و هم کوتاه مدت.

نتیجه گیری :

پس از خواندن این مطالب از خود بپرسید زمان برای خود شما چه اهمیتی دارد؟ شما از زمان خود چگونه استفاده می کنید؟ حالا که متوجه شدیم ثانیه ثانیه زمان می تواند می تواند در زندگی ما تاثیر داشته باشد و موفقیت ما با مدیریت زمان تضمین می شود پس بیایید از اوقات فراغتمان هم بهترین استفاده را بکنیم.

به امید روزی که همه ی ما اصلاح الگوی مصرف و مدیریت زمان را به خوبی درک کرده و عمل نماییم.

مدیریت زمان یعنی رموز استفاده بهتر از وقت که ما را قادر می سازد با سرعتی بیش از آنچه تاکنون تصور می کردیم به هدف های خود دست یابیم.

وقت آن قدر ارزشمند است که خداوند به آن سوگند یاد کرده است.

به قول برایان تریسی : «کیفیت زندگی شما به میزان بهره‏ وری شما از زمان بستگی دارد و این که کیفیت مدیریت زمان شما در استفاده بهتر از وقت چگونه است.» بیشتر مردم از کمبود وقت و زمان شکایت دارند. گویا زمان، مسئول تمام گرفتاری هاست ولی آیا به راستی این گونه است؟ این که گفته اند فرصت به دست آمدنی نیست بلکه به دست آوردنی است، کلامی درست است و کسانی که خلاقیت شان در مدیریت زمان و استفاده از فرصت های موجود سبب می شود که زمان گسترش یابد و از هیچ، خیلی چیزها پدید آید، افرادی هستند که گوهر وقت را به دست آورده اند. و در عوض تنبلی و بی‏ نظمی و آشفتگی دزد آرزوها و موفقیت‏ ها شمرده می‏شود.ولی چگونه می توان از فرصت های مختلف نهایت بهره وری را داشت؟

در حقیت باید توجه کنیم که زمان در حال گذر و از میان رفتنی است و نمی‏ توان آن را پس انداز کرد. تنها می ‏توان آن را به روش‏ های مختلف به بهره ‏وری رساند و با داشتن هدف و برنامه ی منظم می توان با زمان، داد و ستدی عادلانه داشته باشیم و زمان را با حفظ کیفیت و کمیت یا بهبود آن‏ ها به زنجیر بکشیم؛ و گرنه رقابت‏ های هولناک در آینده طومار حیات هر غافلی را در هم خواهد پیچید .
زمان از ما، عمر و فرصت ها را می گیرد و ما در ظرف زمان به تلاش، تحصیل، مطالعه، تجربه اندوزی و خودسازی می پردازیم. همانطور که می دانیم یکی از تفاوت‏ های اساسی میان انسان و حیوان این است که حیوان فقط در زمان حال زندگی می‏کند و انسان در سه زمان : گذشته، حال و آینده. گذشته محمل تجارب است، حال منزلگاه تصمیم ‏گیری است و آینده سکوی رشد و ارتقای. انسان با تجزیه و تحلیل رویدادهای گذشته، به برنامه ریزی زمان پرداخته و آینده را رقم می زند و این مهم میسر نمی شود مگر آنکه با داشتن برنامه ریزی صحیح و اصولی و دانستن اصول مدیرت زمان، البته باید به این نکته هم توجه داشت که داشتن هدف و برنامه در زندگی باعث معنادار شدن زمان، روز و زندگی خواهد شد. بنابراین باید تلاش نماییم که لحظات عمر خود را بدون داشتن هدف نگذرانیم. حتی هنگامی که از همه چیز خسته شده ایم، برنامه ای برای خود مهیا کنیم که از حالت خستگی بیرون آمده و اهداف خود را دنبال بکنیم حال این سؤالات در ذهن ما پیش می آید که برنامه ریزی چیست؟ چرا اهمیّت دارد؟ اصول آن کدامند؟ و اهمیت مدیریت زمان در تحصیل چیست ؟متخصصان برنامه ریزی می ‏گویند : نگرش انسان نسبت به آینده باید از زاویه سه افق صورت گیرد :

۱) افق باز :
افق باز ضامن مانورِ فکری آدمی نسبت به مصالح و مسائل پیرامونی و یکی از عوامل دوری آدمی از اندیشه‏های محدود و برنامه‏های جزئی نگری است.

۲) افق دور :
یکی از خصلت‏ های ممتاز انسان، خصلت دور اندیشی (Proridence) است. افق دور در نگاه و نگرش آدمی، ضامن شفاف شدن ابهامات آینده است و تصمیمات آتی را رقم می‏زند. افراد دور اندیش در مقایسه با دیگران، تصویری شفاف‏ تر در مسائل، رفتارها، عکس العمل، رویدادها و اتّفاقات دارند.

۳) افق روشن :
بهره مندی انسان از زاویه روشن و کم ابهام، که با استفاده از دو افق قبلی میسّر است. افق روشن محصول دو افق دور و باز است. افقِ روشن، ثمره انسان در اصل برنامه ریزی بهینه و کارآمد برای آینده ی در حال اتّفاق است.
محصول این سه افق، بحث شناخت (Recognition) است. (تا شناخت موجود نباشد، ضمانتی برای آینده وجود ندارد.) بنابراین سه افق، اساس برنامه ریزی و تنظیم وقت عبارت است از :

۱) خودشناسی
۲) جهت بخشی به فعالیت ها
۳) بهبود کیفیت زندگی در ظرف زمان
۴) شناخت خود، عادت ها ی خود ، هدف ها و اوقاتی از روز که هوشیار هستید.
۵) اداره کردن خویشتن و راهی برای موفقیت
۶) بدست آوردن موفقیت های بیشتر
۷) استفاده بهینه از فرصت ها
۸) موفقیت در تحصیل
۹) داشتن زندگی متعادل (می توانید از زندگی ، کار ، تحصیل و تفریح) لذت بیشتر ببریذ.
۱۰) جلو گیری از هدر دادن زمان
۱۱) استفاده بهینه از زمان های مرده
۱۲) تعهد و مسؤولیت (تعهد و مسؤولیت یک انسان مؤمن و خواهان رشد و پیشرفت، باید در طول زمان امتداد داشته باشد)
۱۳) نظم و انضباط (Desepline) : حس اطاعت و تعهد در برابر زمان، فرصت، قو انین و مقررات و برنامه‏ ها از شاخص ‏های مهم بهره‏ وری است
۱۴) اما مدیریت زمان چیست ؟
مدیریت زمان که در واقع، همان برنامه ریزی است، به معنای تسلط و کنترل بر فرصت‏ها و جهت دادن به فعالیت‏ هاست.
یکی از اصول مهم مدیریت زمان اصل ۲۰ - ۸۰ است، یعنی از %۲۰ زمان برای انجام %۸۰ کارهایت استفاده کن. موفقیت در مدیریت صحیح زمان وابسته به تشخیص کارهای مهم است.
۱۵) از نظر مدیریت زمان کارها به چند دسته تقسیم می شوند :
۱۶) کارهای مهم و فوری
۱۷) کارهای فوری و غیر مهم
۱۸) کارهای کم اهمیت و غیر ضروری
۱۹) کارهای مهم و غیر فوری

▪ کارهای مهم و فوری :
این کارها خود به خود انجام می گیرد.

▪ کارهای فوری و غیر مهم :
این کارها در جهت اهداف انسان نیستند اما انجام می شود.
کارهای کم اهمیت و غیر ضروری : بعضی افراد به خاطر ناتوانی در انجام کارهای مهم و فوری (گاهی برای تفنن و گاهی برای فرار از تمرکز حواس) خود را به این کارها سرگرم می کنند.

▪ کارهای مهم و غیر فوری :
کارهایی هستند که افراد موفق و ناموفق را از هم جدا می کنند و معمولا افراد ناموفق آن را به تعویق می اندازند.
برای اینکه از فرصت ها به نحو احسن بهره ببریم باید اولویت ها را در زندگی خود بشناسیم و به تناسب آن فرصت های خود را مورد استفاده قرار دهیم. کسانی که در زندگی و مصرف سرمایه زمان، به اصلی و فرعی کردن مسایل نمی اندیشند و موضوعات را پیش خود به مهم و مهم تر و لازم و لازم تر تقسیم نمی کنند کم ترین ضایعه برایشان این است که اصل را فدای فرع می کنند. با این حساب موفقیت در مدیریت صحیح زمان، وابسته به انتخاب بین کارهای مهم و غیر مهم است، پس برای موفقیت تحصیلی و برای پیشگیری از احساس شکست و پشیمانی باید اول اولویت ها را مشخص کنیم و سپس آنها را بر اساس درجه تقسیم بندی کنیم .اما باید در نظر داشت که تنها تهیه ی فهرست و اولویت بندی کارها کافی نیست بلکه باید همت کنیم تا آنها را بر اساس برنامه ریزی صحیح و اصولی به مرحله اجرا و کاربرد در آوریم.

۱) اولویت های درجه ی یک
۲) اولویت های درجه ی دو
۳) اولویت های درجه ی سه

▪ او لویت های درجه یک :
تکالیف و وظایفی که در حال حاضر می بایست مشغول انجام آن شویم (برای انجام این اولویت ها باید وقت کافی را در نظر بگیریم و بهترین زمان برای انجام این اولویت ها زمانی است که حداکثر کارآیی و نشاط را داریم)

▪ اولویت های درجه ی دو :
تکالیف و وظایفی که می توان آنها را به تأ خیر انداخت تا اولویت های درجه یک انجام شوند.

▪ اولویت های درجه ی سه :
تکالیف و وظایفی که خیلی مهم نیستند و می توان آنها را دیرتر انجام داد.(بهترین زمان برای انجام این اولویت ها زمانی است که انرژی و کارآیی کمتری داریم)
اما برای موفقیت بیشتر در کار و تحصیل، بایستی به موارد زیر در برنامه ریزی و مدیریت زمان توجه بیشتری بکنید تا برنامه، این امکان را برای شما فراهم کند که بتوانید هر طور که می خواهید ، از زندگی خود بهره بگیرید.

۱) استراتژی‌های استفاده از زمان

▪ راه های ایجاد وقت را بشناسیم :

۱) زنده کردن وقت مرده ( مثل زمان هایی که در انتظار هستیم، زمانی که در اتوبوس می گذرد و ... )
۲) انجام کارها به طور همزمان
۳) تنظیم کردن وقت خواب
۴) کنترل بیشتر روی وقت تفریح
۵) نه گفتن به درخواست‌های غیر مهم
۶) عقب انداختن کارهای غیر مهم

▪ طول مدت مطالعه را تعیین کنید
آیا ۶۰دقیقه برای شما مناسب است؟ معمولا" بعد از چه مدت مطالعه احساس خستگی می کنید؟
بعضی از افراد به وقفه های مکرر در حین مطالعه بنا به دلایل مختلف نیاز دارند.
▪ دروس مشکل تر هم به وقفه های مکرر بیشتری احتیاج دارند.
ببینید بهترین طول مدت مطالعه برای شما چقدر است و در برنامه‌ریزی به آن توجه کنید.

▪به طور هفتگی برنامه‌های بلندمدت خود را بازبینی کنید.

▪ تکالیف خود را اولویت بندی کنید.
موقع مطالعه، عادت کنید تا همیشه از مشکل ترین درس یا تکلیف شروع کنید.
حتی‌الامکان مکان مطالعه را عاری از عوامل حواس‌پرتی برای خود انتخاب و یا ایجاد کنید.(برای تمرکز بیشتر)

از "زمانهای مرده" استفاده کنید.
وقت مرده به زمانی اطلاق می شود که عملاً نمی توانیم برنامه خود را دنبال کنیم و به عبارتی موقعیت و وضعیت از اختیارمان خارج است. مانند لحظاتی که در اتوبوس و یا صف تاکسی هستیم و به سمت منزل و یا محل تحصیل خود در حرکتیم و یا اوقاتی که پیاده به سمت مقصدی می رویم و یا به نوعی نمی توانیم برنامه خود را دنبال کنیم این زمانها جزو اوقات مرده محسوب می شوند. هر فردی برای مدیریت زمان می تواند از خود بپرسد که چه کارهایی را می تواند در وقت مرده انجام دهد؟ یک فرد موفق همیشه برای وقت مرده خود، برنامه دارد و سعی می کند برخی از برنامه های خود را که می تواند در این زمان انجام دهد ، موکول به آن کند تا نهایت استفاده را از زمان ببرد. حفظ لغات سخت زبان، عربی، فرمول های ریاضی، شیمی، فیزیک و حفظ شعر یا آیه ای از قرآن یا مرور مطالب خوانده شده نمونه هایی هستند که می توان آن را در وقت مرده انجام داد.

۲) راهزنان (هدر دهنده های) وقت را بشناسید و بر آنها نظارت و تسلط کافی داشته باشید. (راهزنان وقت می توانند وقت زیادی از شما را هدر بدهند)

رایج ترین راهزنان وقت عبارتند از:
▪ سر و صدا
▪ تلفن و زنگ درب
▪ مهمان های ناخوانده
▪ تلویزیون و ضبط صوت خارج از زمان در نظر گرفته شده (در کل باید تفریحات سالم را تحت کنترل در آورید)
▪ صحبت های کم اهمیت
▪ مطالعه مطالب کم اهمیت و غیرضروری
▪ روشهای غیر صحیح و عادات نادرست مطالعه
▪ نداشتن انضباط کاری
▪ سستی و بی ارادگی در تصمیم گیری
▪ دوباره کاری
▪ ناتوانی "نه" گفتن به خواسته‌های نابجا
▪ نداشتن تمرکز حواس
▪ عادت امروز و فردا کردن
▪ ترس از شکست

۳)گزارش کار داشته باشید و در پایان هر روز برنامه ریزی خود را مرور کنید و با توجه به سؤالات زیر نتایج را ارزیابی کنید .
▪ آیا تمام کارها را طبق برنامه انجام دادم ؟
▪ چه عواملی باعث شد که بخشی از برنامه را انجام ندهم ؟
▪ در چه ساعتی از روز انرژی کافی برای انجام کار ها را داشتم ؟
▪ آیا همه ی کارها را در زمان مقرر انجام دادم ؟
▪ آیا برنامه ریزی من مناسب بود یا در طراحی آن باید تجدید نظر کنم؟
▪ آیا تمام کار های خود را (چه از نظر کارهای ثابت از قبیل خواب ، وعده های غذایی و ... و چه از نظر کارهای متغیر مانند امور اجتماعی، تکالیف و ...) برای رسیدن به اهداف مورد نظر در قالب برنامه گنجانده بودم ؟
۴) ضوابط و معیارهایی برای برنامه‌ریزی خود در نظر بگیرید که نیازهای درسی و غیردرسی شما را پوشش دهد.

▪ اصول کمکی مؤثر در برنامه‌ریزی :

- برنامه ریزی :
یکی از عوامل اصلی موفقیت داشتن برنامه منظم است.
برنامه ریزی صحیح این است که چگونه از وقت و امکانات موجود حداکثر استفاده را ببرید. عدم برنامه ریزی صحیح باعث اتلاف وقت شده و بازده مطالعه بسیار کاهش می یابد .
نکته ای که در این جا قابل ذکر می باشد این است که، داشتن برنامه مهم است ولی مهم تر از آن اجرای برنامه است .

الف )برنامه ریزی درسی :
بهترین برنامه ریز هر درسی، خود فرد است. یعنی هر شخص باید با توجه به شرایط روحی، جسمی، محیطی، زمانی،علاقه، هدف، نقاط ضعف و قوت خویش برای خودش برنامه ریزی کند.
ب) کوتاه ، ساده و قابل اجرای بودن برنامه ی صحیح.
یعنی هر قدر برنامه ها حجیم و سخت باشند تاثیر منفی بر روحیه افراد می گذارند و به خاطر پیچیدگی شان ، غالباً با شکست مواجه می شوند .هر قدر برنامه کوتاه تر و ساده تر باشد . شخص راحت تر آن را در زمان تعیین شده انجام می دهد. و تجربه ای موفق در زمینه برنامه ریزی کسب می کند. و این تجربیات موفق در رسیدن به موفقیت‌های بعدی تاثیر بسزایی خواهند داشت .

ج) اجرای برنامه در زمان مشخص :
وقتی برنامه ای را نوشته‌اید، باید آن را در زمان مشخص اجرا کنید. اگر نظم خاصی در اجرای برنامه داشته باشید، به راحتی می توانید به اهداف خویش برسید. کسانی که نظم و ترتیب در اجرای برنامه را رعایت نمی کنند، غالباً برنامه‌های آنان با شکست مواجه می شود .
▪ تهیه لیست کارهایی که می‌خواهید انجام دهید
کارهایی را که می خواهید انجام دهید را بنویسید و بعد تصمیم بگیرید که در آن لحظه چه کاری را می خواهید انجام دهید و چه کارهایی را به تعویق بیندازید.
▪ برنامه‌ریزی روزانه/هفتگی
قرارهای ملاقات، کلاسها و جلسات را به ترتیب زمان وقوع بنویسید.
قبل از اینکه به خواب بروید مطمئن شوید که برای روز بعد آماده اید و وقتی که بیدار می شوید دقت کنید چه کارهایی را می خواهید انجام بدهید .
▪ برنامه‌ریزی بلندمدت
از یک جدول ماهانه استفاده کنید تا برنامه‌ریزی روزانه برای شما آسان شود.
۵) خود را موظف کنید که به درستی برنامه ی خود را اجرا کنید .
۶) همانطور که می دانید یکی از عوامل اصلی موفقیت در تحصیل و سایر امور زندگی داشتن برنامه منظم و صحیح است. امابرنامه ریزی صحیح این است که چگونه از وقت و امکانات موجود حداکثر استفاده را ببرید. عدم برنامه ریزی صحیح باعث اتلاف وقت شده و بازده مطالعه بسیار کاهش می یابد .
۷) نکته ای که در این جا دوباره قابل ذکر می باشد این است که، داشتن برنامه مهم است ولی مهم تر از آن اجرای برنامه است و رعایت موارد زیر به ما کمک خواهند کرد که برنامه ای منظم ، قابل اجرا و اصولی داشته باشیم.